ΑΠΕ: Η καθαρή-πράσινη ενέργεια!

Από το μαθητή της Γ’ Γυμνασίου, Νικόλαο Δρούβη, στα πλαίσια της έρευνας της φετινής Π.Ο. για το θέμα: «Ενέργεια και φυσικοί πόροι. Η ενεργειακή κρίση και οι επιπτώσεις της».

      

Η σύγχρονη εποχή της τεχνολογικής ανάπτυξης και της γρήγορης εξέλιξης είναι σίγουρα μια «ενεργοβόρα» εποχή. Η παραγωγή αγαθών βασίζεται σήμερα στην ενέργεια (βιομηχανία, βιοτεχνία, γεωργία, ορυκτός πλούτος), ενώ η κοινωνία και η καθημερινότητα του ανθρώπου απαιτεί επίσης μεγάλες ποσότητες ενέργειας για θέρμανση, ηλεκτρισμό, μεταφορές, νοικοκυριό κ.α. Και όλη αυτή η ενέργεια παράγεται κυρίως από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Γης, του ορυκτού της πλούτου. Όμως, η εντατικοποίηση της παραπάνω εκμετάλλευσης τους δύο τελευταίους αιώνες έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, που δημιούργησε πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα και καταστροφικές προοπτικές για την ανθρωπότητα. Γι’ αυτό και οι σύγχρονες κοινωνίες στρέφονται πλέον στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας(ΑΠΕ).

        Με τον παραπάνω όρο εννοούμε  μη ορυκτές πηγές, αυτές, δηλαδή, που υπάρχουν σε αφθονία στο φυσικό περιβάλλον και, αν και ο όρος είναι σύγχρονος, αποτελούν την πρώτη μορφή ενέργειας που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος πριν στραφεί έντονα στη χρήση των ορυκτών καυσίμων. Λέγονται αλλιώς και «ήπιες μορφές ενέργειας»(γιατί η  εκμετάλλευσή τους δεν απαιτεί κάποια  εξόρυξη, άντληση ή καύση) ή «πράσινη ενέργεια»(γιατί δε μολύνουν το περιβάλλον, όπως οι υπόλοιπες πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούνται σε μεγάλη κλίμακα).

Οι μορφές των ΑΠΕ

        Τέτοιες πηγές ενέργειας είναι: η ηλιακή, η αιολική, η γεωθερμική, η υδραυλική, η ενέργεια από τη θάλασσα(ενέργεια από παλίρροιες, κύματα, ωκεανούς) και η βιομάζα (θερμική ή χημική ενέργεια με την παραγωγή βιοκαυσίμων, τη χρήση υπολειμμάτων δασικών εκμεταλλεύσεων και την αξιοποίηση βιομηχανικών αγροτικών-φυτικών και ζωικών- και αστικών αποβλήτων).       

        Οι ΑΠΕ είναι ουσιαστικά η ηλιακή ενέργεια «συσκευασμένη» κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με εξαίρεση τη γεωθερμική ενέργεια, η οποία είναι ροή ενέργειας από το εσωτερικό του φλοιού της γης, και την ενέργεια από τις παλίρροιες που εκμεταλλεύεται τη βαρύτητα. Η βιομάζα είναι ηλιακή ενέργεια δεσμευμένη στους ιστούς των φυτών μέσω της φωτοσύνθεσης, η αιολική εκμεταλλεύεται τους ανέμους που προκαλούνται από τη θέρμανση του αέρα, ενώ αυτές που βασίζονται στο νερό εκμεταλλεύονται τον κύκλο εξάτμισης-συμπύκνωσης του νερού και την κυκλοφορία του. Το ενδιαφέρον για την ανάπτυξη των τεχνολογιών αυτών εμφανίσθηκε αρχικά μετά την πρώτη πετρελαϊκή κρίση του 1974 και παγιώθηκε μετά τη συνειδητοποίηση των παγκόσμιων σοβαρών περιβαλλοντικών προβλημάτων την τελευταία δεκαετία.

Γιατί πρέπει να στραφούμε στη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας;

1. Είναι πρακτικά ανεξάντλητες.  

2. Για πολλές χώρες, οι ΑΠΕ αποτελούν μια εγχώρια πηγή ενέργειας που συμβάλλει στη μείωση της εξάρτησης τους από το ακριβό εισαγόμενο πετρέλαιο και στην ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού τους εφοδιασμού.

3. Συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, καθώς έχει πλέον διαπιστωθεί ότι ο ενεργειακός τομέας είναι ο κλάδος που ευθύνεται κατά κύριο λόγο για τη ρύπανσή του.

4. Είναι γεωγραφικά διεσπαρμένες και οδηγούν στην αποκέντρωση του ενεργειακού συστήματος. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα να καλύπτονται οι ενεργειακές ανάγκες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ανακουφίζοντας τα συστήματα υποδομής, ενώ παράλληλα μειώνονται οι απώλειες μεταφοράς ενέργειας.

 5. Δίνουν τη δυνατότητα επιλογής της κατάλληλης μορφής ενέργειας που είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του χρήστη (π.χ. ηλιακή ενέργεια για θερμότητα χαμηλών θερμοκρασιών έως αιολική ενέργεια για ηλεκτροπαραγωγή), επιτυγχάνοντας πιο ορθολογική χρησιμοποίηση των ενεργειακών πόρων.

 6.  Οι επενδύσεις των ΑΠΕ δημιουργούν πολλές θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο.

 7. Μπορούν να αποτελέσουν σε πολλές περιπτώσεις πυρήνα για την αναζωογόνηση υποβαθμισμένων, οικονομικά και κοινωνικά, περιοχών και πόλο για την τοπική ανάπτυξη, με την προώθηση επενδύσεων που στηρίζονται στη συμβολή των ΑΠΕ (π.χ. καλλιέργειες θερμοκηπίου με γεωθερμική ενέργεια).

Εφόσον έχουν τόσα πλεονεκτήματα, γιατί δε χρησιμοποιούνται ευρέως;    

        Πρέπει να τονιστεί ότι κάθε ενεργειακή πηγή, για να μπορεί να χαρακτηριστεί ως χρήσιμη θα πρέπει η ενέργεια που παρέχει:

-να είναι άφθονη με εύκολη πρόσβαση στην ενεργειακή πηγή,

-να μετατρέπεται χωρίς δυσκολία σε μορφή που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί,

-να μεταφέρεται εύκολα, και

-να αποθηκεύεται εύκολα.

Οι ΑΠΕ, όμως, παρουσιάζουν  ορισμένα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τα παραπάνω στοιχεία και  δυσχεραίνουν την αξιοποίηση και τη γρήγορη ανάπτυξή τους:

1. Επειδή είναι διεσπαρμένες γεωγραφικά, η ενέργεια που παράγουν είναι δύσκολο να συγκεντρωθεί σε μεγάλα μεγέθη και στη συνέχεια  να μεταφερθεί σε μακρινές περιοχές.

2. Η ενέργεια που παράγουν είναι λιγότερη σε σχέση με αυτή των ορυκτών πηγών και συνεπώς για μεγάλη παραγωγή απαιτούνται συχνά εκτεταμένες εγκαταστάσεις.

3. Η ποσότητα της ενέργειας που παράγουν δεν είναι σταθερή, με αποτέλεσμα να απαιτούνται δαπανηρές μέθοδοι αποθήκευσης ή να απαιτείται η εφεδρεία άλλων δαπανηρών πηγών.

4. Το κόστος επένδυσης ανά μονάδα εγκατεστημένης ισχύος σε σύγκριση με τις σημερινές τιμές των συμβατικών καυσίμων παραμένει ακόμη υψηλό.

5. Οι ΑΠΕ έχουν και αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις(επιδράσεις στο μικροκλίμα και στη βιοποικιλότητα, διάβρωση εδαφών, ερημοποίηση, αισθητική αλλοίωση του περιβάλλοντος) όμως σε μικρότερο βαθμό από την παραγωγή ενέργειας με καύσιμη πρώτη ύλη.

Σχέδιο ανταλλαγής φορτίων από εναλλακτικές μορφές ενέργειας

         Ας είμαστε ρεαλιστές: με τις σημερινές υπάρχουσες τεχνολογίες, οι ΑΠΕ δεν μπορούν να καλύψουν τις μεγάλες ανάγκες της ανθρωπότητας σε ενέργεια. Από την άλλη, όμως, ούτε και η απομύζηση του πλανήτη από τους φυσικούς του πόρους είναι κάτι που μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον.  Γι’ αυτό, λοιπόν, απαιτείται:

·         η γενίκευση της χρήσης τους, κατόπιν κεντρικού σχεδιασμού και χωροταξικής μελέτης, ως μορφή ενέργειας που θα λειτουργεί παράλληλα και βοηθητικά με τις συμβατικές πηγές,

·          η ανάπτυξη νέων ενεργειακών τεχνολογιών, και οπωσδήποτε

·         η εξοικονόμηση ενέργειας σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας, γιατί σήμερα γίνεται μεγάλη σπατάλη ενέργειας χωρίς να είναι αναγκαία για το βιοτικό επίπεδο των λαών.  

Διαδικτυακές πηγές:

http://www.ypeka.gr

http://www.allaboutenergy.gr

http://www.cie.org.cy

http://www.ee.teihal.gr

http://el.wikipedia.org