ΔΡΑΚΟΛΙΜΝΕΣ: Οι … "Άλπεις" στα βουνά της Ηπείρου!

 

Από τη μαθήτρια της Α’ Γυμνασίου Δέσποινα Αποστόλου και τους μαθητές της Α’ Γυμνασίου Αποστόλη Αλεξίου, Ιωάννη Δήμο και Νικόλαο Λιάτσο.

   

      Με το όνομα «δρακόλιμνη»  αναφέρονται οι αλπικές λίμνες που σχηματίζονται κυρίως σε βουνά της Ηπείρου.  Οι δρακόλιμνες μοιάζουν με γαλαζοπράσινα στολίδια που κοσμούν το πράσινο και μερικές φορές το λευκό των αλπικών λιβαδιών. Προσδίδουν δε, με την εικόνα τους και την ιστορία τους, ξεχωριστό ενδιαφέρον και ομορφιά στα ελληνικά βουνά. Η επιστήμη τις θεωρεί ως απομεινάρια παγετώνων, ενώ η παράδοση ως κατοικίες δράκων που τσακώνονται μεταξύ τους, πετώντας ο καθένας βράχους εναντίον του αντιπάλου του στο   απέναντι βουνό.

Οι περιοχές όπου βρίσκονται οι δρακόλιμνες αποτελούν σημαντικούς βοσκότοπους, όπου τα καλοκαίρια στήνουν τις στάνες τους οι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι. Οι φιλόξενοι αυτοί εξερευνητές του βουνού είναι ιδιαίτερα προσιτοί και διαθέτουν ακόμη και τις καλύβες τους στους επισκέπτες των περιοχών τους που επιθυμούν να γνωρίσουν τον ποιμενικό βίο και να γευτούν τα αγνά προϊόντα της κτηνοτροφίας.

        Οι πηγές και τα τρεχούμενα νερά είναι άφθονα, για να ξεδιψούν οι πεζοπόροι. Τα αγριοκάτσικα, τα μεγάλα αρπακτικά πτηνά και πολλά μικρότερα θηλαστικά, συνθέτουν την εικόνα της πανίδας της περιοχής. Τα πολλά χιόνια που καλύπτουν τις παραπάνω περιοχές δεν επιτρέπουν συνήθως την πρόσβαση κατά τον χειμώνα, ενώ οι καλύτερες εποχές γι’ αυτό είναι η Άνοιξη και το Φθινόπωρο.

 Οι σημαντικότερες δρακόλιμνες είναι οι εξής:

  1)Δρακόλιμνη του Σμόλικα.

 

    Βρίσκεται στα 2.200 μέτρα στο δεύτερο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, τον Σμόλικα, και την αποκαλούν Λύκγα. Έχει έκταση 3 – 4 στρεμμάτων και μεγάλο βάθος.  Ξεχωρίζει για το σχήμα της ( καρδιά ) και το έντονο γαλάζιο χρώμα. Η δρακόλιμνη με το σχήμα καρδιάς μαγνητίζει τα βλέμματα, καθώς ο πυθμένας της κοκκινίζει. Στα παγωμένα νερά της κολυμπούν τρίτωνες. Γύρω στις παραλίμνιες περιοχές ανθίζουν βιόλες, ορχιδέες, αγριομενεξέδες, σαξιφραγκιές και κρίνοι. Είναι χαρακτηριστική η  ονομασία της στα Βλάχικα  «Λάκου  Βίνιτου», δηλαδή γαλάζια λίμνη.

  2)Αλπική λίμνη Γκίστοβα του Γράμμου.

Βρίσκεται στην κορυφογραμμή στα σύνορα με την Αλβανία, σε υψόμετρο 2.350 μέτρα. Είναι η ψηλότερη και μεγαλύτερη σε έκταση αλπική λίμνη. Τα νερά της λίμνης, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου έχουν βάθος που αγγίζει και τα 5 μέτρα, ενώ η μέγιστη έκτασή της φτάνει τα 7.000 τ.μ. Τον χειμώνα λόγω του υψόμετρου παγώνει.

  3)Αλπικές λίμνες Φλέγκες.

Οι δύο πανέμορφες μικρές λίμνες  βρίσκονται στα αλπικά του Μαυροβουνίου, σε μία από τις πιο παρθένες περιοχές της Ελλάδας. Η Πάνω Φλέγγα έχει μέγεθος 5,6 στρέμματα και η Κάτω Φλέγγα 3,5 στρέμματα. Τα νερά των πηγών και  του χιονιού που λιώνει μαζεύονται στην πρώτη (Πάνω Φλέγγα) και με ένα μικρό ποταμάκι τροφοδοτούν τη δεύτερη (Κάτω Φλέγγα), η οποία όταν υπερχειλίσει στέλνει τα νερά στο Αρκουδόρεμα της Βάλια Κάλντα. Λίγο δίπλα από τις λίμνες απλώνονται χαρακτηριστικοί πετρώδεις σχηματισμοί που δημιουργήθηκαν από αρχαίους παγετώνες. Τα δασωμένα μονοπάτια που οδηγούν στις λίμνες και η μοναδική θέα από την κορυφή της Φλέγγας, αποτελούν μια από τις πιο δυνατές εμπειρίες περιήγησης στη χώρα μας.

4)Αλπική λίμνη Βερλίγκα στο Περιστέρι.

Σε υψόμετρο 2.050 μέτρα , στο βουνό Λάκμος ( ή Περιστέρι ) κοντά στο χωριό Χαλίκι της περιοχής του Ασπροποτάμου βρίσκεται το πιο διάσημο αλπικό οροπέδιο της χώρας μας, η Βερλίγκα, που στα βλάχικα σημαίνει κύκλος. Τα νερά που τρέχουν από τις κορυφές σχηματίζουν ακριβώς στη ρίζα του Μέγα Τράπου μια δρακόλιμνη η οποία μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου έχει στερέψει. Στη συνέχεια, τα νερά οδηγούνται μέσα από ένα μαιανδρικό δίκτυο ρυακιών, απίστευτης ομορφιάς, στην έξοδο από το οροπέδιο προς τα ανατολικά και στη δημιουργία του Ασπροπόταμου και στη συνέχεια του Αχελώου. Ανάλογα με την εποχή τα νερά στους μαιάνδρους φουσκώνουν και σχηματίζουν μικρές λίμνες, ενώ άλλοτε στερεύουν αφήνοντας πίσω τα σκαμμένα μονοπάτια τους.

 5)Δρακόλιμνη Τύμφης

 

    Βρίσκεται στην Τύμφη, σε υψόμετρο 2050m, ΒΔ της κορυφής Πλόσκος (2377m), ΒΑ της κορυφής Αστράκας (2436m), Ν της μονής Στομίου, από την οποία απέχει 3,5 ώρες, και ΒΔ της κορυφής Γκαμήλας (2497m), η οποία είναι και η υψηλότερη κορυφή της Τύμφης. Η λίμνη απέχει μία ώρα πεζοπορίας από το οργανωμένο καταφύγιο  στην Αστράκα και τέσσερις ώρες πεζοπορίας από το Μικρό Πάπιγκο. Η πρόσβαση είναι δυνατή μόνο με τα πόδια.     

   

        Στην περιοχή της Τύμφης  βρίσκεται πλήθος λιμνών διαφόρων μεγεθών. Η "μυθική" δρακόλιμνη είναι η μεγαλύτερη λίμνη του εθνικού δρυμού σε υψόμετρο 2.050 μέτρα. Είναι μια αλπική λίμνη, η οποία οφείλει την ύπαρξή της στους παγετώνες που υπήρχαν στην περιοχή πριν από 10.000 χρόνια. Το όνομά της το έχει πάρει από τοπικό θρύλο. Το βάθος λεγότανε ότι έφτανε τα 200 μέτρα και εικάζεται ότι συγκοινωνεί με το υπόγειο υδάτινο δίκτυο της Τύμφης. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι το βάθος της λίμνης δεν ξεπερνά τα πέντε (5) μέτρα. Δεξιά και αριστερά της δρακόλιμνης ορθώνονται οι κορυφές Αστράκας (2.436 μ.) και Γκαμήλας (2.497μ.). Αξιοπρόσεκτη είναι και η πανίδα της περιοχής: σε αυτό το περιβάλλον ζει και ο αλπικός τρίτωνας, ένα σπάνιο είδος αμφίβιου (με μορφή πολύχρωμου ιγκουάνα), που δε συναντάται αλλού στην Ελλάδα.

  

Θρύλοι σχετικοί με τις δρακόλιμνες

Ο θρύλος των δράκων

       Σύμφωνα με έναν μύθο, στις Δρακόλιμνες του Σμόλικα και της Τύμφης ζούσαν δύο δράκοι. Οι δράκοι είχαν έχθρα μεταξύ τους και κάθε φορά που αγρίευαν, πετούσαν ο ένας στον άλλον πέτρες. Ο μύθος εξηγεί, σύμφωνα με τους ντόπιους, το γιατί οι όχθες της Δρακόλιμνης του Σμόλικα έχουν άσπρο χρώμα με διάσπαρτες μαύρες πέτρες και οι όχθες της λίμνης της Τύμφης έχουν μαύρο χρώμα με διάσπαρτες άσπρες πέτρες.

Ο θρύλος του δράκου

       Σύμφωνα με τον μύθο, στο χωριό Γράμμος κατοικούσε ένας δράκος. Αν και ήταν καλόκαρδος, οι κάτοικοι της περιοχής αποφάσισαν να τον διώξουν και τον οδήγησαν ψηλά στις κορυφές του βουνού. Ο δράκος, πικραμένος από τους ανθρώπους, παρακάλεσε να ξεκουραστεί για λίγο και εκεί, πάνω από το αγαπημένο του χωριό, έβγαλε ένα δάκρυ που αποτέλεσε την πρώτη μικρή Δρακόλιμνη.

Ο θρύλος του κριαριού

       Σύμφωνα με άλλον θρύλο, ένα βράδυ βγήκε από τα νερά της Δρακόλιμνης του Σμόλικα ένα μεγάλο άγριο κριάρι, που πρώτη φορά το έβλεπαν οι γύρω βοσκοί. Το κριάρι βέλαξε, καλώντας τα πρόβατα που έβοσκαν στο βουνό γύρω από τη λίμνη και τότε όλα έτρεξαν ξοπίσω του. Τότε κι εκείνο πήδηξε μέσα στη Δρακόλιμνη και τα νερά κατάπιαν τα κοπάδια των τσοπάνηδων, που απόμειναν μονάχοι να κλαίνε την ξαφνική συμφορά τους. Το μεγάλο εκείνο κριάρι ήταν ο δράκος της λίμνης τού Σμόλικα, που είχε επιθυμήσει αρνίσιο κρέας. Από τότε, οι Σαρακατσάνοι αποφεύγουν να βόσκουν τα κοπάδια τους κοντά στις Δρακολίμνες.

    Ο θρύλος της Φλέγγας

    Ο γιος του Μακεδόνα, Πίνδος, αφού τον έδιωξαν τα αδέρφια του, κρύφτηκε στις κορφές της Φλέγγας και είχε για φίλο του τον δράκοντα Λύγκο. Τα αδέλφια του, όμως, τον ανακάλυψαν, σκότωσαν τον Πίνδο και από τα δάκρυα του δράκου για τον χαμό του φίλου του  γεννήθηκαν οι δύο λίμνες.

    Ο δράκος της Βερλίγκας

     Ο μύθος μιλάει για έναν δράκο που ζούσε στα νερά της Βερλίγκας. Με τη μορφή φιδιού, πετάχτηκε μέσα από τον βράχο και έρποντας, βυθίστηκε πάλι στη γη, στο μέρος όπου φεύγουν και τα νερά. Από το σημείο που βγήκε ο δράκος ξεπήδησε νερό, το οποίο ακολουθεί την οφιοειδή πορεία του πάνω στα λιβάδια. Το σημείο που είναι η Δρακόλιμνη ονομάζεται σήμερα Φαρμακόλακκα, μια ονομασία που πήρε από τους κτηνοτρόφους, καθώς, όταν τα ζώα βοσκάγανε εκεί, πέθαιναν. Ένας μαγικός τόπος.

   Ο θρύλος του Αλή Πασά.

    Σύμφωνα με τον θρύλο, οι Δράκοι δεν επιτρέπουν να αναμειχθεί στις λίμνες τους κανένας άλλος  και βομβαρδίζουν με άγριο χαλάζι εκείνον που θα επιχειρήσει να το κάνει. Οι κάτοικοι στα Ζαγόρια διηγούνται ότι ο Αλή Πασάς, τον Ιούλιο του 1814, θέλησε να ανεβάσει πάνω στη Δρακόλιμνη της Γκαμήλας δύο βάρκες, δύο μονόξυλα, από τη λίμνη των Ιωαννίνων.

   Κατόρθωσε να φέρει τις βάρκες του ως την κορυφή των Ζαγοριών, αγγαρεύοντας άντρες και γυναίκες της περιοχής. Η μια βάρκα, όμως, καταστράφηκε και διαλύθηκε επί τόπου και από τότε η κορυφή εκείνη ονομάζεται Μονόξυλο. Την άλλη την ανέβασαν ως το χωριό Ροδόβολη. Ξαφνικά, ξέσπασε απροσδόκητα τρομερή καταιγίδα, με βροχή, κεραυνούς και χοντρό χαλάζι, που αναποδογύρισε τις τέντες του Πασά και κατέστρεψε τη βάρκα. Τόσο πολύ τρομοκρατήθηκε ο Αλή Πασάς από τη φοβερή εκείνη χαλαζοθύελλα, ώστε καβάλησε αμέσως το άλογό του και μέσα από στενά μονοπάτια κατρακύλησε ως το Σκαμνέλι. Μόλις εγκατέλειψε το βουνό, αμέσως η καταιγίδα σταμάτησε και ο ουρανός καθάρισε. Εκείνος όμως δεν τόλμησε να ξαναγυρίσει. Λίγο διάστημα αργότερα, κάποιος Φάλαρης προσπάθησε κι αυτός ν’ ανεβάσει βάρκα στη μια δρακόλιμνη. Αλλά και αυτός δέχθηκε επίθεση σφοδρότατης χαλαζοθύελλας. Από τότε, κανείς ποτέ δεν επιχείρησε να ανεβάσει βάρκα στις Δρακόλιμνες.

Πηγές

https://www.newsit.gr/ellada/drakolimni-grammou-i-alpiki-limni-se-ypsometro-2-353-metron/3671791/

https://www.naturagraeca.com/

https://www.infotouristmeteora.gr

https://www.konitsa.gr/visit/fusiko-perivallon-6/80-drokolimne-tumpes

https://ecododonea.blogspot.com/2016/06/blog-post_26.html

https://grevena.topodigos.gr/el/info/spot/drakolimnes