Δρακόλιμνες: Τα «διαμάντια» της ηπειρώτικης φύσης!

Από τους μαθητές της Γ’ Γυμνασίου Θoδωρή Κίτση, Νικόλαο Μότση, Μενέλαο Μπολονέζο,   στα πλαίσια της έρευνας της  Π.Ο. για το θέμα: «Οι υδροφόροι ορίζοντες της Ηπείρου και η επίδρασή τους στον πολιτισμό του τόπου μου».

        Οι Δρακόλιμνες είναι μικρές υποαλπικές λίμνες, των οποίων η διάμετρος δεν ξεπερνά τα 100 με 200 μέτρα. Το όνομά τους θυμίζει παραμύθι και η ύπαρξή τους αποτελεί ένα πολύτιμο δώρο της φύσης! Βρίσκονται σε απρόσιτες βουνοκορφές και είναι ανέγγιχτες από ανθρώπινο χέρι. Με τα καθάρια, κρυστάλλινα νερά τους να καθρεφτίζουν το παρθένο ορεινό τοπίο της περιοχής, διαμορφώνουν εικόνες ασύλληπτης φυσικής ομορφιάς, αποτελούν πηγές ξεκούρασης για τους λάτρεις της φύσης κι ανεκτίμητα αντικείμενα μελέτης για τους επιστήμονες. Οι τελευταίοι τις θεωρούν απομεινάρια παγετώνων, ενώ η παράδοση τις θεωρεί κατοικίες δράκων, οι οποίοι τσακώνονται μεταξύ τους, πετώντας ο καθένας βράχους εναντίον του αντιπάλου του στο   απέναντι βουνό.

Κάποιες από τις λίμνες κρατούν το νερό όλο το χρόνο και άλλες μόνο την άνοιξη, ενώ το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο χάνονται, αναμένοντας τις βροχές και τα χιόνια του χειμώνα για να «ξαναζωντανέψουν». Οι υψηλές θερμοκρασίες, τα λιγοστά θρεπτικά συστατικά, η έντονη ηλιακή ακτινοβολία το καλοκαίρι, η έλλειψή της τον χειμώνα για αρκετούς μήνες, καθιστούν τις Δρακόλιμνες μοναδικά οικοσυστήματα, που προσφέρουν πολύτιμο υλικό για την κατανόηση και τη μέτρηση των οικολογικών διεργασιών.

        Επίσης, οι περιοχές όπου βρίσκονται οι Δρακόλιμνες αποτελούν σημαντικούς βοσκότοπους, όπου τα καλοκαίρια στήνουν τις στάνες τους οι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι. Οι άνθρωποι αυτοί είναι ιδιαίτερα φιλόξενοι και προσιτοί και διαθέτουν ακόμη και τις καλύβες τους στους επισκέπτες των περιοχών τους, που επιθυμούν να γνωρίσουν τον ποιμενικό βίο και να γευτούν τα αγνά προϊόντα της κτηνοτροφίας.

        Οι πηγές και τα τρεχούμενα νερά είναι άφθονα, για να ξεδιψούν οι πεζοπόροι. Τα αγριοκάτσικα, τα μεγάλα αρπακτικά πτηνά και πολλά μικρότερα θηλαστικά, συνθέτουν την εικόνα της πανίδας της περιοχής. Τα πολλά χιόνια που καλύπτουν τις παραπάνω περιοχές δεν επιτρέπουν συνήθως την πρόσβαση κατά το χειμώνα, ενώ οι καλύτερες εποχές γι’ αυτό είναι η Άνοιξη και το Φθινόπωρο.

Η λίμνη Γκίστοβα κι από κάτω
η λίμνη Γκίστοβα και οι Φλέγγες

Οι σημαντικότερες Δρακόλιμνες είναι οι εξής:

  1) Η Δρακόλιμνη της Γκαμήλας.

  2) Η Δρακόλιμνη του Σμόλικα.

  3) Η αλπική λίμνη Γκίστοβα του Γράμμου.

  4) Η αλπικές λίμνες Φλέγγες στο  Μαυροβούνι.

5) Η αλπική λίμνη Βερλίγκα στο Περιστέρι.

 

        Σύμβολα της περιοχής της Ηπείρου και απόλυτος προορισμός για τους ορειβάτες είναι οι λίμνες της Γκαμήλας και του Σμόλικα,  οι λίμνες του Εθνικού Δρυμού της Πίνδου.

Η  Δρακόλιμνη Τύμφης

         Η  Δρακόλιμνη της Τύμφης ή Γκαμήλα βρίσκεται  σε υψόμετρο 2050m, έχει επιφάνεια 8 στρέμματα και σχήμα ελλειψοειδές. Οφείλει τη δημιουργία της στους τελευταίους παγετώνες, πριν από 10000 χρόνια. Η λίμνη απέχει μία ώρα πεζοπορίας από το οργανωμένο καταφύγιο  στην Αστράκα και τέσσερις ώρες πεζοπορίας από το Μικρό Πάπιγκο. Η πρόσβαση είναι δυνατή μόνο με τα πόδια. 

        

         Το βάθος της λεγότανε ότι έφτανε τα 200 μέτρα και εικάζεται ότι συγκοινωνεί με το υπόγειο υδάτινο δίκτυο της Τύμφης. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι το βάθος της λίμνης δεν ξεπερνά τα πέντε (5) μέτρα. Δεξιά και αριστερά της Δρακόλιμνης ορθώνονται οι κορυφές Αστράκας (2.436 μ.) και Γκαμήλας (2.497μ.).

        Σε αυτό το περιβάλλον ζει και ο αλπικός τρίτωνας, ένα σπάνιο για την Ευρώπη  είδος αμφίβιου, με μορφή πολύχρωμου ιγκουάνα, που δε συναντάται αλλού στην Ελλάδα. Ο αλπικός τρίτωνας  είναι ένα από τα προστατευόμενα είδη άγριας ζωής στη χώρα μας και μάλιστα εκτιμάται πως προέρχεται από την εποχή των δεινοσαύρων.  

 

Η Δρακόλιμνη του Σμόλικα

        Πρόκειται για μια πανέμορφη λίμνη, γαλήνια και πεντακάθαρη, σε ένα αλπικό τοπίο με καταπράσινα λιβάδια στις παραλίμνιες περιοχές, γεμάτα από βιόλες, ορχιδέες, αγριομενεξέδες, σαξιφραγκιές και κρίνους, στα νερά της οποίας κολυμπούν άφθονοι τρίτωνες. Το θλιβερό, όμως, είναι ότι κατά καιρούς βρίσκονται νεκρά αμφίβια, πράγμα που  δεν έχει αναφερθεί σε καμία άλλη περιοχή της Ευρώπης με υποαλπικές λίμνες. Η λίμνη έχει σχήμα καρδιάς, ενώ ο κόκκινος πυθμένας της δημιουργεί ένα εντυπωσιακό μωσαϊκό με την πολύχρωμη φύση της περιοχής.

Μύθοι και λαϊκές δοξασίες

1. Ο μύθος του Πίνδου: Ο  Πίνδος, γιος του Μακεδόνα, εγκαταστάθηκε στην περιοχή μαζί με το ελάφι του και τον δράκοντα Λύγκο, κι όταν αργότερα ο Πίνδος πέθανε, τα δάκρυα του δράκου δημιούργησαν τις δύο λίμνες.  

2. Ο μύθος των δύο δράκων: Στις Δρακόλιμνες του Σμόλικα και της Τύμφης ζούσαν δύο δράκοι. Οι δράκοι είχαν έχθρα μεταξύ τους και κάθε φορά που αγρίευαν, πετούσαν ο ένας στον άλλον πέτρες. Ο μύθος εξηγεί, σύμφωνα με τους ντόπιους, το γιατί οι όχθες της Δρακόλιμνης του Σμόλικα έχουν άσπρο χρώμα με διάσπαρτες μαύρες πέτρες και οι όχθες της λίμνης της Τύμφης έχουν μαύρο χρώμα με διάσπαρτες άσπρες πέτρες.

3. Ο μύθος του δράκου του Σμόλικα: Σύμφωνα με άλλο θρύλο, ένα βράδυ βγήκε από τα νερά

της Δρακόλιμνης του Σμόλικα ένα μεγάλο άγριο κριάρι, που πρώτη φορά το έβλεπαν οι γύρω βοσκοί. Το κριάρι βέλαξε, καλώντας τα πρόβατα που έβοσκαν στο βουνό γύρω από τη λίμνη και τότε όλα έτρεξαν πίσω του. Τότε κι εκείνο πήδηξε μέσα στη Δρακόλιμνη και τα νερά κατάπιαν τα κοπάδια των τσοπάνηδων, που απέμειναν μονάχοι να κλαίνε την ξαφνική συμφορά τους. Το μεγάλο εκείνο κριάρι ήταν ο δράκος της λίμνης του Σμόλικα, που είχε επιθυμήσει αρνίσιο κρέας. Από τότε, οι Σαρακατσάνοι αποφεύγουν να βόσκουν τα κοπάδια τους κοντά στις Δρακόλιμνες.

4.  Ο θρύλος του Αλή Πασά. Σύμφωνα με αυτόν τον θρύλο, οι δράκοι δεν επιτρέπουν να αναμειχθεί στις λίμνες τους κανένας άλλος  και βομβαρδίζουν με άγριο χαλάζι εκείνον που θα επιχειρήσει να το κάνει. Οι κάτοικοι στα Ζαγόρια διηγούνται ότι ο Αλή Πασάς, τον Ιούλιο του 1814, θέλησε να ανεβάσει πάνω στη Δρακόλιμνη της Γκαμήλας δύο βάρκες, δύο μονόξυλα, από τη λίμνη των Ιωαννίνων. Κατόρθωσε να φέρει τις βάρκες του ως την κορυφή των Ζαγοριών, αγγαρεύοντας άντρες και γυναίκες της περιοχής. Η μια βάρκα, όμως, καταστράφηκε και διαλύθηκε επί τόπου και από τότε η κορυφή εκείνη ονομάζεται Μονόξυλο.

Την άλλη την ανέβασαν ως το χωριό Ροδόβολη. Ξαφνικά, ξέσπασε απροσδόκητα τρομερή καταιγίδα, με βροχή, κεραυνούς και χοντρό χαλάζι, που αναποδογύρισε τις τέντες του πασά και κατέστρεψε τη βάρκα. Τόσο πολύ τρομοκρατήθηκε ο Αλή Πασάς από τη φοβερή εκείνη χαλαζοθύελλα, ώστε καβάλησε αμέσως το άλογό του και μέσα από στενά μονοπάτια κατρακύλησε ως το Σκαμνέλι. Μόλις εγκατέλειψε το βουνό, αμέσως η καταιγίδα σταμάτησε και ο ουρανός καθάρισε. Εκείνος, όμως, δεν τόλμησε να ξαναγυρίσει. Λίγο διάστημα αργότερα, κάποιος Φάλαρης προσπάθησε κι αυτός ν’ ανεβάσει βάρκα στη μια δρακόλιμνη. Αλλά και αυτός δέχθηκε επίθεση σφοδρότατης χαλαζοθύελλας. Από τότε, κανείς ποτέ δεν επιχείρησε να ανεβάσει βάρκα στις Δρακόλιμνες.

Διαδικτυακές πηγές

http://www.visitgreece.gr

http://www.zagoroxoria.gr

http://www.newsbeast.gr

http://www.ntua.gr/MIRC/db/epirus_db/PERIVALLON

http://www.ntua.gr/MIRC/db/epirus_db/20_Iwannina/20_17_Konitsas/diafora/Muthoi%20Drakolimni.htm

http://www.eosartas.gr/index.php/endiaferon/110-drakolimnes-gkamila-smolikas

http://www.konitsa.gr/visit/fusiko-perivallon-6/80-drokolimne-tumpes

http://www.echoes.gr/en/article

http://www.konpades.gr/trail_to_smolikas

http://www.kerasovo.gr/directions/69.html

https://el.wikipedia.org/wiki/Εθνικός_Δρυμός_Βίκου-Αώου