Η λίμνη του Ζηρού: η φύση στο μεγαλείο της!

Από τις μαθήτριες της Γ’ Γυμνασίου Αντωνίου Ειρήνη, Στογιάννη Τία, Τσελλίδη Δέσποινα,   στα πλαίσια της έρευνας της  Π.Ο. για το θέμα: «Οι υδροφόροι ορίζοντες της Ηπείρου και η επίδρασή τους στον πολιτισμό του τόπου μου».

        Η περιοχή της λίμνης Ζηρού χαρακτηρίζεται από απαράμιλλη φυσική ομορφιά, μοιάζει με ελβετικό τοπίο και εμπνέει στον επισκέπτη μια μοναδική αίσθηση ηρεμίας και γαλήνης.

        Η λίμνη του Ζηρού βρίσκεται 2 χλμ δυτικά της Εθνικής οδού Φιλιππιάδας – Ιωαννίνων.  Η ονομασία της προέρχεται από τη σλαβική λέξη Ozero (λίμνη), και είναι κατάλοιπο μεσαιωνικής εποίκησης της περιοχής από σλαβικά φύλα. Καταλαμβάνει έκταση 600 στρ. και το μέγιστο βάθος της υπολογίζεται από 56μ. έως 70μ. Η δημιουργία της οφείλεται σε τεκτονοκαρστική δραστηριότητα, ενώ οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι η λίμνη αποτελούσε λιμναίο σπήλαιο, αλλά η οροφή κατέρρευσε πριν 10.000 χρόνια περίπου. Η λίμνη τροφοδοτείται από υπόγεια νερά. Πιθανότατα τροφοδοτεί υπόγεια δύο πηγές: την πηγή Κεφαλόβρυσο Πριάλας (στα νοτιοδυτικά) και Κεφαλόβρυσο Παιδόπολης (στην ανατολική πλευρά της). Οι διακυμάνσεις τής ποσότητας του νερού στη λίμνη κατά τη διάρκεια του χρόνου είναι μικρές. Μετά όμως από έντονες βροχοπτώσεις το επίπεδο της επιφάνειας ανεβαίνει αισθητά και αυτό είναι άμεσα ορατό στον πεζόδρομο, ο οποίος σε κάποια σημεία βυθίζεται στο νερό και είναι αδιάβατος.

     Η περιοχή, έχει χαρακτηριστεί απείρου φυσικού κάλλους και διακρίνεται και για την

πλούσια χλωρίδα και πανίδα της. Στην παραλίμνια περιοχή και σ’ ένα μεγάλο τμήμα τής κοιλάδας του Λούρου, υπάρχουν πλατάνια και ιτιές που δημιουργούν ένα ειδυλλιακό τοπίο. Στην περιοχή αυτή βρίσκουν καταφύγιο αλεπούδες, λαγοί, τσακάλια, ασβοί και πολλά είδη πτηνών και αρπακτικών, όπως πέρδικες, μπεκάτσες, γεράκια, κούκοι, τσίκλες και χρυσαετοί. Αρκετά ψάρια ζουν στα νερά της με κυριότερα τους κυπρίνους (γριβάδια), τις δροσίνες και τα «μουστακάτα» (ντόπια ονομασία για ένα είδος κυπρίνων), όπως και άλλα σπάνια είδη(τυλινάρι και στροσίδι) και στις όχθες της συναντάμε αμφίβιους οργανισμούς και ερπετά, όπως δεντροβάτραχους, νερόφιδα, κυρτοδάκτυλους, αβλέφαρους, κ.α. 

        Την άνοιξη του 2010 η λίμνη του Ζηρού απασχόλησε τον ημερήσιο Τύπο, γιατί παρατηρήθηκε έντονο κοκκίνισμα των νερών της. Το φαινόμενο οφειλόταν, σύμφωνα με έρευνες του Τμήματος Χημείας του Παν/μίου Ιωαννίνων, στην εμφάνιση του τοξικού κυανοβακτηρίου Planktothrix Rubescens. Το βακτήριο αυτό είναι ιδιαίτερα τοξικό, καθώς παράγει μία ηπατοτοξίνη, η οποία προσβάλλοντας τον ανθρώπινο οργανισμό είναι δυνατόν να οδηγήσει σε νέκρωση του ήπατος. Την εποχή εκείνη απαγορεύτηκε η αλιεία και η κολύμβηση στη λίμνη μέχρι εξαλείψεως του φαινομένου. Το τοξικό κυανοβακτήριο Planktothrix Rubescens αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς σε συνθήκες μεγάλης ηλιοφάνειας και υψηλής θερμοκρασίας του νερού. Εντοπίζεται σε μεγάλες εκρήξεις την άνοιξη, όπου για τουλάχιστον 2-3 εβδομάδες τα νερά είναι κατακόκκινα, θολά και η ζωή στα πρώτα μέτρα βάθους εξαφανίζεται. Μετά το 2010 δεν έχει αναφερθεί επανεμφάνιση του φαινομένου αυτού στη λίμνη Ζηρού.

Λαογραφία

              Η λαϊκή σοφία συνέδεσε τη δημιουργία της λίμνης Ζηρού με τον παρακάτω μύθο. Λέγεται, λοιπόν, πως παλιά, στο σημείο αυτό, υπήρχε ένα χωριό, όπου ζούσαν δύο αδερφές, μία πλούσια και μία φτωχιά. Η δεύτερη, μάλιστα, για να συντηρήσει τα παιδιά της, ήταν στη δούλεψη της πλούσιας αδερφής της. Οι δύο αδερφές βρίσκονταν συνεχώς σε διαμάχη, γιατί  τα ορφανά παιδιά της φτωχής έτρωγαν τα αποφάγια των παιδιών της πλούσιας. Η πλούσια θύμωσε πολύ κι έδιωξε την αδερφή της από τη δούλεψή της. Έτσι, η φτωχή αδερφή αποφάσισε να αφήσει το χωριό και να ξενιτευτεί. Ανεβαίνοντας το βουνό πάνω από τη λίμνη, παρουσιάστηκε μπροστά της ένας άγγελος και της είπε πως ό,τι και αν συμβεί να μην κοιτάξει πίσω της, γιατί θα γινόταν πέτρα. Μετά από αυτήν την προειδοποίηση ακολούθησε σεισμός και η περιοχή κατέρρευσε, νερό ανέβλυσε από τη γη και κατάπιε όλο το χωριό και μαζί με αυτό και το σπίτι και την οικογένεια της πλούσιας αδελφής. Η φτωχή αδελφή, στο άκουσμα της καταστροφής, γύρισε πίσω λέγοντας «Ωχ, αδερφούλα μου!». Έτσι, πέτρωσε μαζί με τα παιδιά και τον γάιδαρό της. Το άγαλμά της διακρίνεται στον μεγάλο βράχο ανατολικά της λίμνης.

Ιστορία-Πολιτισμός

        Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια κι αυτό είναι λογικό, αφού παρείχε νερό και διέθετε άριστες συνθήκες για την ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Άλλωστε, είναι διαθέσιμες αρκετές αρχαιολογικές αποδείξεις κατοίκησης της περιοχής από την προϊστορική περίοδο, όπως εργαλεία και υπολείμματα οστών αυτής της περιόδου.

        Το 1947-1949 στις όχθες της λίμνης, χτίστηκε από Αυστριακούς αρχιτέκτονες η "Παιδόπολη του Ζηρού" ή "Ζηρόπολη", με πρωτοβουλία τής τότε Βασίλισσας Φρειδερίκης, για την περίθαλψη των ορφανών παιδιών του 2ου Παγκοσμίου και του Εμφυλίου Πολέμου. Από το 1949 μέχρι το 1975 η Ζηρόπολη αποτέλεσε ένα σημαντικό εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και οικονομικό πυρήνα της περιοχής. Σε αυτό το Ελβετικό ελληνικό τοπίο λειτουργούσε δημοτικό, γυμνάσιο, εστιατόριο, κοιτώνες, θέατρο, εκτροφεία ορνίθων και ζώων, αλιευτικός σταθμός, κλπ. Το 1965 μετά από ισχυρό σεισμό, πολλά κτίρια υπέστησαν μεγάλες ζημιές και αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι πολλά ορφανά παιδιά ενηλικιώνονταν και έφευγαν, οδήγησε την πόλη σε παρακμή.

        Το 1999 η λίμνη Ζηρού εντάχθηκε στο πρόγραμμα Natura 2000. Είναι αξιοσημείωτο ότι, παρόλο που αποτελεί ένα σημαντικό φυσικό αξιοθέατο για την Πρέβεζα, είναι σχετικά άγνωστη, γιατί δεν υπάρχει στους τουριστικούς χάρτες, με κλίμακα κάτω του 1:300.000. Τα τελευταία χρόνια, ο Δήμος Φιλιππιάδας, στον οποίο ανήκει διοικητικά η περιοχή, έχει δρομολογήσει κάποια έργα, τα οποία αποσκοπούν στην τουριστική αξιοποίηση της λίμνης. Τα έργα αυτά  βρίσκονται σε εξέλιξη και περιλαμβάνουν: την κατασκευή μονοπατιών και πεζόδρομων, τη βελτίωση των δρόμων, τη δημιουργία λιμενίσκου – μαρίνας, την ερασιτεχνική αλιεία, τη δημιουργία μονάδας μίνι γκολφ, τένις, βόλεϊ και μπάσκετ, την ίδρυση ενός Μουσείου Φυσικής Ιστορίας και την δημιουργία στην περιοχή  ξενώνα, εστιατορίου και καφετέριας. Από το 2009 στις εγκαταστάσεις της πρώην παιδόπολης λειτουργεί και στεγάζεται το ΚΠΕ Φιλιππιάδας.

Πηγές

http://www.kpefilippiadas.gr

http://aksioperierga.blogspot.gr

https://el.wikipedia.org